INDEX >> ACHTERGRONDEN >> DE RAMBO'S - EEN TERUGBLIK

DE RAMBO'S - EEN TERUGBLIK
‘To win war you have to become war’

Wannes Van den Bossche | 03/02/2008

Het is al meer dan 30 jaar geleden dat de Canadese auteur David Morrell zijn oorlogsheld neerpende in de roman First Blood. Het verhaal draait rond oorlogsveteraan John Rambo die geheel gebroken terugkeert van het oorlogsfront in Vietnam. Eens terug in de Verenigde Staten merkt hij dat zijn vaderland hem liever kwijt dan rijk is (de Amerikanen zijn niet dol op depressieve soldaten) en dat zijn oude kompanen die heelhuids thuiskwamen al onder de zoden liggen. Tot zover de gelijkenis met de film.

Wat het vervolg van de film verschilt sterk met het verloop in Morrells roman. Ook in het boek draait Rambo volledig door, maar is het personage lang niet zo sympathiek of vredelievend de film ons wil doen geloven. Rambo snijdt heel wat kelen door en doorzeeft een massa lichamen. Het begrip genade is hem niet bekend. Op het einde van het verhaal pleegt een volledig gedesillusioneerde Rambo dan ook zelfmoord. Wanneer de producenten eenmaal besloten het verhaal te verfilmen, startte een lange discussie over de mogelijke hoofdrolspeler. Steven McQueen en - heel even – Al Pacino kwamen ter sprake, maar acterend Hollywood liep niet storm voor de rol. Pas toen Sylvester Stallone aan boord kwam, kreeg de productie vaart. Stallone had dankzij de Rocky-franchise een stevige sterrenstatus verworven.

De acteur kon zich echter niet vinden in de weinige positieve punten van zijn personage. Hij liet het scenario meteen drastisch herschrijven. Rambo kreeg een meer sympathieke kant mee. Zo heeft hij nooit rechtstreeks te maken met de dood van zijn achtervolgers. De film draait uit op een klopjacht van de knettergekke Sheriff (rol van Brian Dennehy) die onderweg merkt dat geen enkele van zijn agenten het avontuur zonder kleerscheuren zal overleven. Een tweede belangrijk personage uit het boek is Kolonel Samuel Trautman: Rambo’s bevelgevende officier en zijn enige vriend die nog in leven is. Lange tijd zou de rol gaan naar Kirk Douglas, maar die had zware problemen met de verandering van het oorspronkelijke einde en liet de rol links liggen. Daarop werd Richard Crenna gecast als de ‘juiste’ kolonel die daarmee de bekendste rol uit zijn carrière speelde (met zijn dood in 2003 wordt Rambo 4 dus de eerste zonder hem). Beroemde regisseurs als Clint Eastwood en Mike Nichols zagen niet veel in het project dat uiteindelijk tweederangsregisseur Ted Kotcheff aan boord hees.

Stallone doet als Rambo - de dramatische eindscène niet meegerekend - amper zijn mond open, maar blijkt de juiste keuze als getroebleerde oorlogsheld. In een climax waarin hij een hele stad naar het stenen tijdperk knalt en een jankende Brian Dennehy met kapot geschoten knieën achterlaat, stort hij in bij het weerzien van kolonel Trautman. Deze laatste weet hem te overtuigen zich over te geven zodat de rust kan weerkeren. Er werd een scène gefilmd waar Stallone zichzelf door het hoofd schiet, maar het lichtgeraakte Amerikaanse testpubliek vond dit te depressief waarna het andere einde werd gekozen. Stallone zelf was echter niet tevreden over het resultaat en vroeg verschillende scènes van hem te knippen uit het geheel. Met dit einde lag echter de weg open voor verscheidene vervolgfilms.

Een paar jaar later (1985) was het zover. Een script dat James Cameron (Aliens! Terminator!) opstartte werd door Stallone overgenomen en werd grondig herwerkt. Het resultaat was een controversiële plot waaruit bleek dat heel wat Amerikanen hun nederlaag in Vietnam niet konden aanvaarden en dat de politici allemaal smeerlappen zijn die hard vechtende soldaten hadden achtergelaten. In dit vervolg haalt kolonel Trautman John Rambo uit het gevangeniskamp waarin hij vertoefde sinds het vuurwerk in de eerste film. Rambo wordt gevraagd terug te keren naar zijn ‘thuis’, namelijk het broeierige Vietnam waar hij enkele foto’s mag gaan nemen van oorlogsgevangenen. Uiteraard hebben de hoge pieten liever niet dat er gevangenen gevonden worden zodat ze de boeken kunnen sluiten en alles vergeten. Wanneer Rambo klaar staat met een gevangene laten ze hem alleen achter bij de Vietcong. Niet dat dit de oorlogsheld kan tegenhouden zijn eigen oorlog te voeren en als een grote woesteling zelf te trachten de gevangenen te bevrijden (wat Chuck Norris hem later nadeed in zijn Missing in action).

Stallone is een blok testosteron in deze onversneden actieblockbuster waar het ene lijk boven op het andere valt. Het verhaal zit vol heroïek, oorlogsgeweld, moed en zogemeende politieke correctheid. Rambo heeft ongetwijfeld het hart op de juiste plaats, maar de omgeving en de achtergrond van het verhaal stinkt nog erger dan de strontvijver waarin hij wordt gemarteld. De ontploffingen en actiescènes zijn dan weer erg aannemelijk en wanneer de held voor de zoveelste keer zijn hoofdband ombindt begin je stilletjes mee te supporteren. Ook Richard Crenna was opnieuw van de partij en in een bijrol speelde de mooie Julia Nickson-Soul de vrouw die Rambo’s hart even lijkt te doen ontdooien. Regisseur was de inmiddels overleden George P. Cosmatos die in 1993 nog geweldig uitpakte met de heerlijke western Tombstone.

Het was drie jaar wachten tot de oorlogsheld zijn haarband nog eens zou omdoen. Ditmaal start zijn trip in Thailand waar hij zich na zijn laatste avontuur heeft teruggetrokken. Rambo is het oorlogsgeweld meer dan beu en wenst zijn verleden achter zich te laten. Zelfs zijn oude vriend Samuel Trautman kan hem niet overhalen hem te vergezellen op een missie in Afghanistan waar de Amerikanen de Mujahedeen gaan bevoorraden. De missie loopt faliekant af en de kolonel wordt gevangen genomen door de Russen. Uiteraard valt dit niet in goede aarde bij Rambo die prompt zijn mes vastmaakt en afreist naar het oorlogsgebied om de Russen een lesje te leren.

In een verhaal dat opnieuw zit volgestouwd met hersenloze actie, is plaats gemaakt voor een positief beeld van de Afghaanse strijders (iets dat in deze periode niet meteen opnieuw zal voorkomen…) en waren de Russen wederom de aartsvijand. Stallone keek norser dan ooit en zoals in de vorige films beschikt de man over voldoende ammunitie om elke vijand naar het hiernamaals te knallen. Het levert enkele mooie beelden op, het verhaal zit steviger in elkaar dan in Rambo II, maar uiteraard was het verre van de beste actiefilm die op het scherm werd gebracht. Debuterend regisseur Peter Mcdonald moest Highlander-cineast Russel Mulcahy komen vervangen nadat die het project verliet wegens creatieve meningsverschillen. Slechte Rus van dienst was Fransman (!) Marc De Jonge. Boeven worden in Hollywoodfilms bijna altijd gespeeld door niet-Amerikanen.

John Rambo blijft ondanks twintig jaar windstilte een populair personage. Ondanks zijn trauma’s en nietsontziende geweld is hij niet eens de slechtste vent. Op een of andere manier slaagt hij er telkens in het vertrouwen van ieder goedbedoelend individu te winnen. Behalve veel patriottistische uitspraken belooft hij één ding aan de actieliefhebber: een kogelregen van actie. Niet nadenken en niet struikelen over de hopeloos ongeloofwaardige politiek correcte boodschappen is de boodschap. Breng een beetje sympathie op voor Stallone’s oude knoken en de hoopvolle gedachte groeit dat Stallone’s John Rambo nog eens een sfeervolle – en naar het schijnt uiterst gewelddadige – actieknaller is.