Fright Night: voorliefde voor het horrorgenre. (c) Sony Pictures Home Entertainment

INDEX >> ACHTERGRONDEN >>

FRIGHT NIGHT
Een doekje voor het bloeden

Hans Dewijngaert | 25/08/2011

Vergeet de hippe nieuwe 3D-versie van Fright Night met Colin Farrell als bloedzuigende buurman. De cultklassieker uit 1985 is spitser en bloediger. 

Natuurlijk loont het de moeite om Fright Night nog eens in de dvd-speler te schuiven, maar wie zich die moeite wil besparen, komt al een heel eind door op YouTube op zoek te gaan naar de originele bioscooptrailer uit 1985. Die is om verschillende redenen de moeite waard. In anderhalve minuut wordt zowat de hele film getoond, inclusief plotwendingen in de derde acte, de spectaculairste monstertransformaties én de manier waarop de vampier op het einde om het leven komt. Maar nog geiniger is de dreigende vertelstem die het publiek niet alleen toe- maar ook aanspreekt: “What would you do if you accidentally discovered the house next door was occupied by something… not human.”

Trailers die het hele verloop van de film verklappen, ze zijn een nachtmerrie voor de echte filmfanaat die gaandeweg wil ontdekken waar de regisseur naar toe wil. Maar stiekem zijn ze in hun knulligheid ook gewoon leuk om te herbekijken.

Hybridefilm
Fright Night verscheen in de zalen in de zomer van 1985, het jaar van Back to the Future, The Goonies en The Breakfast Club, drie films die het aan de box-office beter deden dan Fright Night. Bij ons kwam de film pas het volgende voorjaar uit: zo ging dat toen. Robert Zemeckis tijdreisfilm was met een opbrengst van bijna 200 miljoen dollar een gigantische hit waar niets of niemand aan kon tippen. Natuurlijk sprak die film wel een ruimer publiek aan, gaande van jonge tieners tot hun ouders.

Genrefilms als Fright Night genereren altijd een beperkter publiek. Maar de opbrengst van 25 miljoen dollar bleek achteraf genoeg om de traditioneel veel slechtere sequel te rechtvaardigen. Fright Night deed in 1985 beter dan pakweg Police Academy 2, St. Elmo’s Fire en Weird Science.

Het begrip “genrefilm” is natuurlijk rekbaar. Fright Night is eerder zo’n typische hybridefilm die zowel grappig als angstaanjagend probeert te zijn, een beetje zoals Rod Daniels Teen Wolf met Michael J. Fox, die ook al in 1985 was uitgekomen. Doorgaans vallen zo’n films tussen twee stoelen in: ze trekken niet voldoende de komische kaart om echt grappig te zijn, maar zijn toch te vrijblijvend om echt griezelig of spannend te worden. Wellicht vormen de Scream-films hierop een uitzondering.

Weerwolfgehuil
Typisch voor de jaren tachtig horrorkomedie is de slungelige tiener in de hoofdrol, de Shia LaBeouf van die tijd, maar dan minder schreeuwerig en minder verwaand. Michael J. Fox was 24 toen hij schitterende in Back to the Future en Teen Wolf, hoewel hij in die film een laatstejaarsstudent speelt. Gezien Fox’ eeuwige babyface bleek dat geen probleem. Dat Fox later een indrukwekkende carrière zou uitbouwen – helaas afgeremd door zijn ziekte – hoeft geen betoog.

De hoofdrolspeler van Fright Night, William Ragsdale, zou in welgeteld één grote Hollywoodfilm meespelen: juist, Fright Night. Na de veel minder gesmaakte sequel bleven de bioscooprollen uit en zocht Ragsdale zijn heil in het televisielandschap, waar hij nog altijd gastrollen speelt in series als CSI, The Mentalist, Cold Case en Medium.

Net als Fox was Ragsdale 24 toen hij Charley Brewster speelde en net als Fox moest hij doorgaan voor een student aan de middelbare school. Maar het kan nog vreemder: zijn semi-frigide vriendinnetje Amy werd gespeeld door Amanda Bearse, 27 jaar en dus tien jaar ouder dan haar personage. In het begin van de film ligt het high school koppeltje te zoenen in Charley’s typische tienerkamer, terwijl ze met een half oog kijken naar de tv-serie Fright Night. Wat Charley dan nog niet weet, heeft de toeschouwer al in de smiezen: er waart ergens een vampier rond, getuige de volle maan en het weerwolfgehuil op de achtergrond.

De knipperlichtrelatie tussen Charley en Amy blijft de hele film een issue, zij het een beetje op de achtergrond. Dat hoeft niet te verbazen in een decennium waarin de high school comedy belangrijk was, films in het genre van John Hughes’ klassieker Ferris Bueller's Day Off. Charley is de ietwat grofgebekte, klungelende puber die niet altijd even subtiel is tegenover zijn liefje Amy.

Seksuele ondertoon
Fright Night heeft in al zijn malligheid wel degelijk een seksuele ondertoon. Er zijn dus Charley’s niet langer onder controle te houden hormonen die Amy van hem wegdrijven, maar anderzijds is er ook de erotiserende spanning die uitgaat van Jerry Dandrige, de buurman annex vampier. Die werd gespeeld door Chris Sarandon, een enigmatisch acteur van wie gezegd wordt dat hij elke rol sexy kon maken: die van vampier evengoed als die van Jezus. Sarandon leek in de jaren tachtig een beetje op Tony Danza uit de succesvolle reeks Who's the Boss? Volgens Charley’s moeder een homo, het zijden sjaaltje losjes rond de nek, de lange nagels mooi geveild, de tronie gladgeschoren.

Niets is natuurlijk minder waar: Jerry is een womanizer pur sang die van in het begin uit is op het bloed van Amy, niet voor niets nog maagd. Want, zo weten we al uit de middeleeuwse ballade Heer Halewijn: maagdenbloed vloeit rijkelijker. De jacht van Jerry op Amy mondt uit in een vreemde scène in een overvolle discotheek, waar Amy – betoverd door vampirische krachten – letterlijk voor haar meester door de knieën gaat.

Die scène gaat haast naadloos over in een vrijscène tussen beiden, voor de open haard, in een flou artistique die door Ridley Scott bedacht had kunnen zijn. Maar let wel: zelfs het bizarre synthesizerdeuntje op de soundtrack kan niet verhullen dat die volwassen man/vampier daar rollebolt met een maagdelijk schoolmeisje; misschien nog minderjarig.

Dat de vampier uiteindelijk de tanden in zijn prooi mag zetten, mag geen verbazing wekken. Amy belandt in een soort trance tussen mens en vampier in, en kan nog gered worden als Jerry voor middernacht gedood wordt. Dat is uiteraard de taak van Charley, de ridder op het witte paard, die op deze manier zijn ultieme liefde voor Amy kan bewijzen en haar in zijn bed kan krijgen. Uiteindelijk komt het altijd op hetzelfde neer. Held redt slachtoffer.

Nieuwe monsters
Aan de manier waarop Charley zijn reddingsoperatie uitvoert, ontleent Fright Night een groot deel van zijn kolder en charme. Hij moet immers een beroep doen op de protagonist van de televisieserie Fright Night waaraan hij zo verslingerd is. Helaas is Peter Vincent (let op zijn naam: een weinig subtiele hommage aan Peter Cushing en Vincent Prince) op zijn retour. De kijkcijfers van Fright Night dalen en Vincent wordt zelfs ontslagen.

Het maakt van de eens zo grote vampierjager een tragische B-figuur wiens tijd in de spotlights voorgoed voorbij lijkt. Vincent tegen Charley: “Apparently your generation doesn't want to see vampire killers anymore, nor vampires either. All they want to see are slashers running around in ski masks, hacking up young virgins.”

Vincents verzuchting klopt natuurlijk. Regisseur Tom Holland zag ook wel hoe de nieuwe monsters de oude verdrongen. De angst en dreiging kwam niet langer van Dracula, de mummie of het monster van Frankenstein, maar van de seriemoordenaars die rondliepen in Halloween, A Nightmare on Elm Street of The Texas Chain Saw Massacre. De klassieke monsters van Hammer of Universal zouden de jaren tachtig niet overleven.

De tragische tv-held is niet de dappere Van Helsing waar zijn fans hem voor houden. In zijn lompheid en angst heeft hij meer weg van Professor Abronsius uit Polanski’s Dance of the Vampires (1967). Niet moeilijk dus dat hij het gevecht tegen de vampier aanvankelijk niet kan winnen. Het ontbreekt hem aan moed, geloof, inzet, opoffering. Acteur Roddy McDowell schetst mooi het tragische van zijn karakter, maar laat ‘m ook evolueren, veranderen. McDowell is natuurlijk een schitterend acteur, die 250 rollen zou spelen, maar in die tijd toch vooral bekend was als Cornelius uit Planet of the Apes.

Streepje zonlicht
Chris Sarandon heeft de juiste uitstraling om van zijn personage aanvankelijk een dandy te maken, een übergestileerde modepop die je zo beste vriendjes ziet worden met David Bowie’s personage uit The Hunger (1983). Pas in de tweede helft schakelt Fright Night over van impliciet naar expliciet met een reeks voor die tijd baanbrekende effecten verzorgd door Richard Edlund (Ghostbusters). Een eerste hoogtepunt vormt zeer zeker de transformatiescène van Charley’s vriend Evil Ed (Stephen Geoffreys) naar een weerwolf.

Het is vooral in die scènes dat de voorliefde voor het horrorgenre van Tom Holland duidelijk wordt. Fright Night was Hollands debuut als regisseur. Hoewel de film dus op veel bijval kon rekenen, zou hij nooit de stap naar een echt grote Hollywoodfilm zetten. Hij leverde onder meer bijdragen aan Spielbergs Amazing Stories en later aan Masters of Horror, adapteerde twee King-verhalen (The Langoliers en Thinner; beide met matig succes), maar bereikte misschien wel de top van zijn kunnen met het lekker venijnig grappige Child’s Play (1988).

Dat Holland als regisseur zijn klassiekers kent, bewijst de eindscène van Fright Night. Er wordt in die laatste minuten nog maar weinig gelachen. De toon van de film is van frivool veranderd in ernstig. Alle hoofdpersonages bevinden zich voor de grote finale in de kelder van Dandrige’s huis. Er wordt gevochten, geschoten en gespietst, maar uiteindelijk sterft de vampier dezelfde dood als Graf Orlok in de oerklassieker Nosferatu uit 1922. Vampiers lijken onoverwinnelijk, maar de geneugten van een streepje zonlicht op een druilerige dag is hen niet gegund.