Kuifje: onverschrokken reporter/onderzoeker/detective (c) Paramount Pictures

INDEX >> ACHTERGRONDEN >>

VOORUITBLIK - THE ADVENTURES OF TINTIN
Kuifje in Hollywoodland

Kenny De Maertelaere | 31/08/2011

Op 22 oktober is het eindelijk zover: na een ellenlange productieperiode en net op tijd om de fakkel over te nemen van het Filmfestival van Gent (dat loopt van 11 tot 22 oktober) krijgt de langverwachte Kuifje-film The Adventures Of Tintin (met al dan niet de subtitel The Secret Of The Unicorn) zijn wereldpremière in Brussel.

Dat betekent dus dat de kans meer dan aannemelijk is dat grote namen als Steven Spielberg, Peter Jackson, Daniel Craig, Jamie Bell en Andy Serkis die dag in het hart van onze hoofdstad hun opwachting zullen maken. Hollywood komt naar ons kleine, politiek verscheurde plekje op deze aardkloot en – met de vaderlandse herkomst van het titelpersonage in gedachten – zo hoort het ook.    

Kuifje werd in januari 1929 geboren en groeide dankzij het talent van zijn geestelijke vader Hergé (het alter ego van Georges Rémi) uit tot een van de meest gerespecteerde en beroemde stripfiguren uit de Europese stripgeschiedenis. Het personage - een onverschrokken reporter/onderzoeker/detective - bleek vrij vlug een schot in de roos.

Dankzij diens jeugdige uiterlijk; dappere natuur; goede inborst en onbevlekte verleden (geen ouders; geen jeugdtrauma's) konden veel lezers zich met hun held identificeren en zo groeide Kuifje uit tot een internationaal fenomeen. Nog steeds zijn er ontelbare verzamelaars die alles wat ze maar kunnen vinden over Hergé en diens creaties aan hun collecties willen toevoegen.

En toch... ondanks zijn haast archetypische kenmerken (de jongensheld herbergt kwaliteiten die we bijvoorbeeld ook terugvinden in Arthur Conan Doyle's Sherlock Holmes) en tot de verbeelding sprekende avonturen is Kuifje vooral in Europa een fenomeen. Aan de andere kant van de grote plas – waar superhelden de comics regeren – bleken de bedrieglijk eenvoudige tekeningen en niet altijd even politiek correcte avonturen minder populair (Kuifje in de Congo is ondertussen berucht geworden; vanwege de afbeeldingen en stereotypering van de Afrikaanse bevolking... de “blackface”-look is nooit ver weg). Maar daar lijkt nu dus verandering in te komen.

Waaghals
Het gebeurt niet zelden dat filmprojecten jarenlang in een soort creatief niemandsland blijven hangen en dat is bij Kuifje niet anders. Steven Spielberg raakte geïnteresseerd in de strip nadat hij een recensie had gelezen waarin zijn Raiders Of The Lost Ark met Kuifje werd vergeleken. Spielberg zag zelf ook de parallellen met zijn globetrottende waaghals Indiana Jones en begon in zijn achterhoofd aan een mogelijke filmversie te denken.

Eerdere pogingen om Hergé's verhalen te verfilmen (als live-action, stop-motion en tekenfilm) waren door de bedenker niet gesmaakt. Terwijl Spielbergs plannen voor een Kuifje-film concreter werden, bedacht Hergé zich dat Spielberg de enige man was om zijn held op het witte doek te brengen.

Een geplande ontmoeting tussen de twee tijdens de draaiperiode van Indiana Jones And The Temple Of Doom bleek – zonder ironie – gedoemd: Hergé overleed voor het gesprek kon plaatsvinden. Hergé's weduwe besloot alsnog de rechten aan Spielberg en zijn productiemaatschappij te overhandigen.

En toen verdween Kuifje van de radar. Doorheen de jaren dook hij op in geruchten over mogelijke verfilmingen maar daar bleef het ook bij. Net als zoveel projecten zou dit ook een van Spielbergs “could have done's” worden; een project met potentieel dat om allerlei redenen nooit gerealiseerd zou worden.

Visuele effectentempel
Dankzij het succes van The Lord Of The Rings-trilogie en de ongeëvenaarde kwaliteit van Peter Jacksons visuele effectentempel Weta Digital zag Spielberg nieuwe mogelijkheden. Hij bedacht een mogelijke trilogie van Kuifje-films en vroeg aan Weta om een test af te leveren met een digitale hoofdrolspeler: Kuifje's trouwe viervoeter Bobby (of Snowy; zoals hij in de States bekend staat). Onder de indruk van het resultaat werd Spielbergs plan realiteit en hij vond een partner in Peter Jackson; ook al een verstokte Kuifje-fan.

Omdat niets zeker is in Hollywood werd het plan om drie films te maken afgezwakt naar twee (Spielberg regisseerde de eerste; Jackson plant de tweede) en uiteindelijk valt of staat een mogelijk vervolg met de internationale box office van het eerste avontuur.

De weg naar de Kuifje-film die op 26 oktober in de zalen komt (Amerika krijgt hem pas vanaf december te zien) is lang niet vlekkeloos geweest. Productiemaatschappijen trokken zich her en der terug en ondanks hun reputaties moesten Spielberg en Jackson met het project leuren; steeds wanhopiger op zoek naar investeerders en geïnteresseerden.

De twijfels en zakelijke bekommernissen over de film zijn niet geheel onterecht. Vooreerst is er de vraag of er een groot genoeg publiek is: Kuifje mag dan wel bekend zijn in de lage landen, in Amerika is slechts een klein deel van de populatie op de hoogte van deze Belgische reporter. Zal de film het enkel kunnen redden door de opbrengsten aan deze kant van de Atlantische Oceaan of zal er ook geld te verdienen zijn aan de kusten van Amerika en in het conservatieve, bijbelvaste centrum?

Uncanny valley-effect
De film kan niet meteen uitpakken met grote sterren. En zelfs al maakten die toch deel uit van de cast - omdat de film met behulp van de nog steeds controversiële motion- (of performance-) capture procedure gerealiseerd werd -, blijven die toch grotendeels verborgen onder “digitale make-up”. Het blijft de vraag in welke mate we Jamie Bell (Billy Elliot, King Kong) als Kuifje; Shaun Of The Dead-duo Nick Frost en Simon Pegg als Janssen en Jansen (Thompson en Thomson); Daniel “007” Craig als piraat Scharlaken Rackham en Andy Serkis als Kapitein Haddock zullen herkennen. Al verraden de eerste beelden wel al dat Serkis' persoonlijkheid en uiterlijk – de ongekroonde koning van deze nieuwe acteerstijl – duidelijk doorschemert in de toch grotendeels naar Hergé's personage gemodelleerde dronken kapitein.

Serkis is na zijn beroemde vertolkingen als Gollum, King Kong en recent nog Caesar in The Rise Of The Planet Of The Apes de autoriteit als het over motion/performance-capture gaat en doet er dan ook alles aan om kwalitatief werk af te leveren. Hij wil aantonen dat deze techniek geen animatie is (een idee dat in veel kringen in Hollywood nog niet is doorgedrongen) en evenmin de acteur wil verdringen. Zelfs Meryl Streep wist het verschil niet tussen haar voice-over vertolking in The Fantastic Mr. Fox en het fysieke labeur dat de cast van Avatar moest ondergaan.

Het recente floppen van Mars Needs Moms, het voorlopige opdoeken van Robert Zemeckis' motion capture-remake van The Beatles' Yellow Submarine en de eeuwige discussie over de kwaliteit van deze techniek dragen bij tot de twijfels over de productie. De trailers hebben gelukkig al enigszins de vrees voor het “uncanny valley-effect” weggehaald. Als de toeschouwer geconfronteerd wordt met mensachtige personages (in een animatiefilm; door motion capture of bij het zien van een androïde/robot) bestaat de kans dat ons brein het onderwerp verwerpt; dat we met andere woorden een zekere vorm van weerzin voelen.

In de praktijk worden meestal de ogen van digitale personages als de boosdoeners aanzien. Zo werden de kinderen en de Tom Hanks-conducteur in Zemeckis' The Polar Express door veel kijkers “zombies” genoemd en het probleem is sindsdien altijd opgedoken. Omdat de makers met deze films voor een fotorealistische setting en een uitvergrote realiteit kiezen zijn we geneigd om fouten en vreemde gedragingen onmiddellijk op te merken; waarna onze hersenen het geheel verwerpen.

Verademing
Als Tintin dit obstakel kan omzeilen dan bestaat de kans dat velen de prent zullen omarmen. Het zou ons immers verbazen mocht Spielberg, wiens instinctieve benadering van actiescènes en spektakel nog steeds superieur is, niet alles uit de kast gehaald zou hebben om een ongelooflijke brok entertainment én zijn droomproject af te leveren.

Spielberg heeft meermaals bevestigd dat hij de hele ervaring een verademing vond. Regisseurs als James Cameron, Robert Zemeckis (ooit Spielbergs protégé), Jackson zelf, David Fincher en anderen zijn al langer overtuigd van de ontelbare mogelijkheden van de digitale cinema maar Spielbergs voorliefde voor “film” deed hem vraagtekens plaatsen bij deze (r)evolutie. Het lijkt er nu op dat hij helemaal is overgelopen naar wat velen ongetwijfeld “The Dark Side” zullen blijven noemen.

Ondanks alle technische snufjes en weetjes valt of staat elke film natuurlijk met een goed scenario. Ook op dat vlak heeft Tintin de juiste mensen in huis. Oorspronkelijk werd de Schotse scenarist en producent Steven Moffat aangezocht om drie films te schrijven maar na zijn eerste versie voor de eerste prent kreeg hij de kans om voor de Doctor Who-serie van de BBC te gaan werken.

De combinatie van de toenmalige schrijversstaking en zijn liefde voor de doorheen tijd en dimensies reizende dokter zorgden ervoor dat Moffat het project verliet. Er werden vervangers gezocht en die vond Spielberg in de vormen van Edgar Wright en Joe Cornish. Wright was samen met Frost en Pegg (in Tintin dus te zien als Janssen en Jansen) een van de drijvende krachten achter de sitcom Spaced. Hij regisseerde later Shaun Of The Dead en Hot Fuzz en deed een dappere maar niet geheel geslaagde gooi naar de top van Hollywood met het excentrieke Scott Pilgrim vs. The World.

Cornish is dan weer een vriend en collega van Wright; wiens debuutfilm – de buitenaardse wezens vs. Britse hangjongeren-prent Attack The Block – momenteel in belachelijk weinig Belgische bioscoopzalen loopt. Of dat iets te maken heeft met de rellen in Londen zal u ons hier niet zien beweren maar feit is wel dat de timing van de release niet meteen (of net wel!) gepast is.

3D-brilletjes
En zo komt Kuifje langzaam maar zeker naar de bioscopen geslopen. Vreemd genoeg heeft de film lang niet de hype die sommige andere blockbusters-in-spe wel met zich meedragen (vaak zelfs jaren voor de film in de zalen opduikt). Voorlopig houdt Kuifje zich nog min of meer onopvallend rustig tussen de grote kleppers. De voorzichtige marketingcampagne schuift bijna uitsluitend Spielberg en Jackson naar voren als publiekstrekkers en het is vooral Spielbergs zelfverklaarde link met Indiana Jones die de massa moet aantrekken.

Dat Indy's blazoen na de laatste prent ook niet langer smetteloos is doet vragen rijzen over Spielbergs capaciteiten als pretentieloze avonturenregisseur. En er is ook nog Spielbergs andere film - de oorlogsprent War Horse – die met alle aandacht kan gaan lopen en de ongetwijfeld nu al geslepen messen van de Europese criticasters (met op kop de Belgische) die maar wat graag gehakt zullen maken van wat “de Amerikaanse cultuurbarbaren gemaakt hebben van hun/ons Kuifje”!

Wat het resultaat ook moge zijn, elke zichzelf respecterende filmliefhebber moet, de ondertussen onmogelijk weg te denken 3D-brilletjes op de neus, deze film met een mengeling van nationale trots en goede wil ondergaan. En op zijn minst zullen we Kuifje en Bobby over het scherm zien dartelen, terwijl filmmuziek van grootmeester John Williams als vanouds uit de boxen schalt. En wie kan daar aan weerstaan? Duizend bommen en granaten!