Achtervolgingen zijn gesneden koek tegenwoordig. We kijken niet eens meer op van een zeer realistische achtervolging door Moskou in The Bourne Supremacy, die toch vanuit autochoreografie behoorlijk vooruitstrevend is. Tijd voor een weemoedige blik naar andere achtervolgingen.
Steve McQueen was geen onverdienstelijk coureur en dat hielp natuurlijk om het auto-achtervolgingsspektakel van Bullitt (1970) te maken. Daarmee kreeg de auto-achtervolging een behoorlijke impuls. Men begreep ineens hoeveel spanning een goed geregisseerde achtervolging kon bieden.
Datzelfde kan gezegd worden van Cloude Lelouch, regisseur van Le Chat Et La Souris (1975). Wie Youtubet op ‘rendez-vous Lelouch’ komt terecht in een filmpje van vermoedelijk de alle gevaarlijkst rijdende regisseur ooit. Hij was nou eenmaal verzot op te hard rijden. Hoeveel verkeersovertredingen kun je in één filmpje tellen? Het zou een vraag op de politieacademie kunnen zijn, naar aanleiding van het zien van het filmpje waarin Lelouch dwars door de stad naar Montmartre scheurt. Een andere interessante vraag: hoeveel bekeuringen zou de man in zijn leven hebben ontvangen?
Le Chat Et La Souris is een van de betere films van het verder nogal wisselende oeuvre van Lelouch. De film is speels, geestig, spannend, interessant in stijl en biedt als bonus een van de beste auto-actiescènes in de filmgeschiedenis.
Strikt genomen is dit geen achtervolging maar een reconstructie. Het gaat erom hoeveel tijd het kost om van A naar B te gaan. Dat heeft te maken met een onderzoek naar een moord. Eerst doen ze het per auto, daarna per motor. Het is ook niet zomaar een rit, we rijden dwars over de Champs Elysées, scheren langs de Arc de Triomphe, en fluiten over boulevards langs verkeersagenten, die daar totaal niet van onder de indruk lijken.
Bij deze passages is de camera aan de voorzijde van de auto gemonteerd. De karakters zijn slechts hoorbaar met hun ironische commentaar. De rit zelf domineert. Hij reed natuurlijk ook zelf, Lelouch, in deze ritten al bijna een ongeluk of dertig veroorzakend. Compleet illegaal, dat moet wel. Maar die mensen zouden dan wel zijn verongelukt voor een goed doel: een mooie film.
Zielige Ford Torino
Een andere briljante achtervolging zien we in Fear Is The Key (1972). In deze film wil John Talbot wraak nemen op de moordenaars van zijn vrouw, broer en kind (en dat lijkt mij alleszins redelijk). De film begint nog belachelijker dan een B-film maar dan volgt het hoogtepunt van de film, die eigenlijk, zo kon dat nog in die tijd, geheel uit de lucht komt vallen: een Ford Torino versus de Louisiana State Police.
Slippende banden, opstuivend zand, piepende remmen, soulmuziek, en dat een verrukkelijk kwartier lang. Daar zijn ze dan: het net uitwijken voor een tegenligger, het dwars door dozen van een marktkraampje scheuren, het inhalen op hoge snelheid van andere auto’s (camera naast de voorband). Gras, houten vlonders, een dijk: deze Ford Torino krijgt alles te verduren. ‘Die zielige Ford Torino!’, schrijft iemand op Youtube als commentaar.
In deze film zijn series als Dukes Of Hazzard en Starsky & Hutch geboren, en de huilende sirene van Naked Gun/Police Squad. Voor het kitscheffect is er het gegil van Suzy Kendall, die stopte met acteren in 1977 omdat ze voornamelijk werd gecast om te gillen in middelmatige horrorfilms. ‘Please let me go!’ ‘You’re my insurance.’ En daar gaan ze weer!
De stunts waren bedacht door de man die ook achter de rijstunts van de twee beroemdste filmachtervolgingen aller tijden zat (The French Connection en Bullitt), Carey Loftin. Dan wordt Fear Is The Key ineens een onderschatte, sfeervolle jaren zeventig-thriller, uit Engeland, hoewel dat vermomd moest worden met Amerikaans gedoe.
De rest van de film is dan weer net zo vergeetbaar als de episode voor de achtervolging. De mensen komen er bekaaid af en het drama wordt aan het einde veel te mooi rechtgebreid. Verder zie je Ben Kingsley in zijn allereerste filmrol, de rol voordat hij Gandhi werd. Hij werd toen blijkbaar nog niet echt goed genoeg geacht om daadwerkelijk iets te zeggen, want hij zegt niet meer dan vijf, zes zinnen, de meeste onverstaanbaar. Hij heeft hier nog wel haar op zijn knar. Het zet aan het denken. Wat zou filmgeschiedenis zijn geweest als Ben Kingsley niet vroeg kaal zou zijn geworden?
Dappere duivenmelker
Is de derde film dan de briljant gefilmde achtervolging in Das Testament Der Dr. Mabuse (1933) van Fritz Lang? Of de bizarre autoritten in Two Lane Blacktop (1971)?
Nee, het is Naakt Over De Schutting (1973) – een Nederlandse film die verder op geen enkele manier ooit in deze rubriek terecht zou kunnen komen. In de film gaat een dappere duivenmelker (Rijk de Gooyer) gevaarlijke gangsters aanpakken. Hij doet dat met een judokampioen, die – als ie een keer verstaanbaar is – alsmaar 'Krijg het lazarus’ of ‘Krijg de pest' zegt. Het gezochte verhaal van Rinus Ferdinandusse werd bedacht om sfeer en spanning weer te geven van een film als The French Connection. Maar Amsterdam is geen New York, regisseur Frans Weisz geen William Friedkin en De Gooyer geen Hackman.
En toch is er iets in de film wat je vermoedelijk in geen enkele andere film zal zien: een achtervolging met trams. Een moordzuchtige tweeling met leren jasjes en grote snorren wordt door onze dappere duivenmelker achtervolgd en rent een lege tramremise in. Vervolgens kapen ze een tram (lijn 4). Rijk pakt snel een andere tram (lijn 9) en rijdt erachteraan (‘Ja, hij doet het, kom op!’). Was hij ooit trambestuurder geweest? Geen hint hierover in het script. Maar duivenmelkers hebben zo hun verborgen talenten, weet iedereen die Ghost Dog heeft gezien.
Schitterend hoe ze de trams achter elkaar aan laten rijden, draaien, rammen, en ook weer door dozen laten rijden. Je kon die tram ook aan de achterkant besturen, dat weet ik nog uit mijn jeugd, en in deze scène moet de bestuurder ook steeds van voor naar achter rennen, net zo lang tot hij vermoedelijk het verschil niet meer kon zeggen. Trams met interessante draaisturen (niet uit te leggen) en een soort koevoet waarmee je een wissel verlegt, volgens mijn moeder heet dat een ‘wisselijzer’.
Ze scheuren zonder enige planologische logica door de Leidsestraat, de Raadhuisstraat en over het Weteringcircuit, zonder dat je ook maar ergens een andere auto, tram of bus ziet. O wee, dit sentiment uit mijn jeugd! Alleen al daarom een plaatsje waard in deze rubriek.
Het gaat wel snel! Tot je aan de mensen op straat ziet dat het beeld is versneld. Want trams zijn nou eenmaal niet snel. Zeg nou zelf: waarom stapt die tweeling dan niet uit die tram, pakt een auto, desnoods een fiets? Zelfs op een tandem zouden ze sneller zijn dan Rijk in zijn tram. Die zou ook steeds eerst uit zijn tram moeten stappen om met de koevoet de wissel goed te zetten.
REEKS (12) - CAMERA OBSCURA
In deze reeks bespreekt Bob van der Sterre elke aflevering een aantal thematisch gelinkte films. Hoe aparter, ouder en obscuurder, hoe liever hij ze heeft.
Planeet Cinema is een online filmmagazine. We bekijken films zonder grenzen: oud of nieuw, populair of obscuur.
We geven graag nieuw schrijftalent de kans om online te publiceren.
Planeet Cinema beschikt over een uitgebreid archief van meer dan 6.000 artikelen sinds 1993.
HOME
RECENSIES
ACHTERGRONDEN
FESTIVALS
KLASSIEKERS
Met de hulp van een historica draaide de Franse regisseur Bruno Nuytten in 1988 een biopic over een van Frankrijks meest bekende vrouwelijke kunstenaars uit de negentiende eeuw. De gelijknamige film vertelt haar tragische levensverhaal begeleid door de dramatische muziek voor hoofdzakelijk strijkers van componist Gabriel Yared.
>>>
Quizvraagje voor bij de barbecue: wat hebben Mozes, Johannes de Doper, Marcus Antonius, Henry VIII, Michelangelo en God de Vader zelve gemeenschappelijk? Antwoord: ze werden allemaal op film vereeuwigd door Charlton Heston.
>>>
Een kunstschilder die in de tweede helft van de negentiende eeuw in het zog van het impressionisme op de kunstscène verschijnt, is Auguste Renoir. Deze Fransman die ongeveer 6000 schilderijen maakte, is echter niet de enige kunstenaar die Gilles Bourdos met de film Renoir in de verf zet.
>>>
Quoth the raven: ‘nevermore’. Edgar Allan Poe schreef de beroemde dichtregel in 1845, en sindsdien heeft zijn raaf de populaire cultuur niet meer verlaten. Als zelfs The Simpsons je gedicht opnemen in hun Treehouse of Horrorreeks, weet je dat je het als dichter gemaakt hebt.
>>>
Thierry Guetta is een Fransman die in Los Angeles een tweedehands kledingzaak heeft. Via via ontmoet hij een street art-kunstenaar en hij – notoir allesfilmer – springt bij en filmt alles. Meer street art-kunstenaars laten zich filmen. Een idee voor een documentaire is geboren. Maar er is iets loos. Guetta zal niet rusten voor hij alle kunstenaars heeft gefilmd. Hij ontmoet er veel. Maar er ontbreekt er een: Banksy, die intussen wereldberoemd is geworden met zijn ironische street art.
>>>
In 2012, meer dan 30 jaar na zijn dood, verschenen er plots twee films over het leven van Alfred Hitchcock. Het mag een wonder zijn dat het zolang geduurd heeft. Hitchcock was een mysterieus man en een gedroomd object voor een biopic.
>>>