INDEX >> ACHTERGRONDEN >>

VIOLETA SE FUE A LOS CIELOS
Overrompelende biopic over geniaal kreng

Matthias Van Wichelen | 28/11/2012

Lang na zijn dood hingen de meesterwerken van Leonardo Da Vinci aan de muren van het Louvre. De Chileense Violeta Parra begon haar carrière in het prestigieuze museum. Met haar allereerste werk stapte ze stoutmoedig af op de selectiecommissie met de boodschap: “Ik ben goed en belangrijk. Mijn doeken horen hier thuis.”

De artieste had niet de gewoonte zichzelf in vraag te stellen. Ze koppelde haar gigantische ego, sterke wilskracht en onstuitbare creatieve drang aan een zelden gezien arbeidsethos en torenhoge ambitie. Bijna vijftig jaar na haar dood is ze in de vergetelheid gesukkeld. Googelen op haar naam levert vooral Spaanstalige zoekresultaten op. Europa en Amerika kennen haar niet meer. Deze fascinerende en geïnspireerde biopic haalt de Zuid-Amerikaanse heldin met verve uit de duisternis van de kunst- en muziekgeschiedenis.

Weinig rooskleurig
Regisseur Andrés Wood brak in 2004 internationaal door met het pakkende coming-of-age drama Macucha waarin hij treffend het pijnlijke failliet van de linkse Allende-project beschrijft. In de sombere mozaïekfilm La Buena Vida volgt hij een aantal personages die op hun manier een beetje geluk zoeken in het hedendaagse Santiago. Ook in zijn debuut Historias de Fútbol en het latere La Fiebre del Loco onderzoekt – en fileert – hij de Chileense samenleving.

Het beeld van zijn thuisland dat hij in zijn oeuvre schetst is weinig rooskleurig, maar Wood is geen miserabelist. In zijn films zit een sterke hartenklop: ze zijn warmbloedig, doorleefd, realistisch, universeel en toegankelijk. Hij houdt van zijn gebarsten en bekraste land. Daarom maakt hij er films over. Hij is dan ook de ideale man om het turbulente leven te verfilmen van een vrouw die - net als hij zelf – haar inspiratie haalt uit haar vaderland.  Centraal in haar leven stond haar positieve strijd voor de herwaardering van de Chileense volkscultuur.

In de halve eeuw die ze leefde, ging ze als een malle tekeer. Haar grillige, spectaculaire parcours was gekenmerkt door hoge pieken en diepe dalen, zowel op artistiek als op persoonlijk vlak. Ze dacht en handelde sneller dan iedereen in haar omgeving en was streng en veeleisend, vooral voor zichzelf.  

Chaotische structuur
Violeta se fue a los Cielos volgt dezelfde chaotische structuur als het leven van het hoofdpersonage. De film springt van het heden naar het verleden, de essentiële verhaallijnen lopen kris-kras door elkaar. Alle informatie komt gebald op de kijker af. Eerder dan haar leven keurig na te vertellen, geeft de film een impressie van de furieuze passie die haar leven en haar werk typeert. Haar leven was eigenlijk ook een deel van haar werk.

Naast beeldende kunstenares was ze een donkerrode communiste, feministe, poëet, gevierde folkzangeres, ondernemer en een vrouw gulzig hunkerend naar liefde, genegenheid en bescherming. In die aspecten van haar leven was ze even fel en geëngageerd.

Ondanks de complexe, niet-chronologische structuur vertelt Wood een zeer helder en opvallend genuanceerd verhaal. Hij toont haar moeizame weg naar de top, de successen in het buitenland en de liefdesaffaires die haar geluk hypothekeerden.

Het scenario staat stil bij de invloed die ze had op de muziekscène in de jaren zestig en het respect dat ze kreeg als voorvechtster voor de rechten van onderdrukte minderheden in Latijns-Amerika. Wood blijft niet blind voor haar vurige, explosieve karakter. Een heldin, zeker, maar eentje van de koppige, zelfdestructieve en keiharde soort die maar één waarheid kent: de hare en alleen de hare. Ze is de enige ster in haar eigen universum.

Verzengende uitstraling
Voor ze aan deze film begon, was actrice Francisca Gavilán vooral te zien in lokale tv-series. De keuze voor een fris, onbekend gezicht pakt wonderwel uit. Ze vat perfect de verschillende lagen van haar personage. Ze is niet erg aantrekkelijk, heeft een onmogelijk – zeg maar onuitstaanbaar - karakter en houdt nooit rekening met haar geliefden terwijl ze zelf verwacht dat die altijd voor haar klaar staan.

Parra heeft beslissingen genomen waar geen normaal mens ooit begrip voor krijgt maar ze is zo charismatisch en getalenteerd en heeft een verzengende uitstraling die haar talrijke gebreken doet verbleken. Die wrange dualiteit levert harde, soms confronterende scènes op die een schaduw werpen over het hoofdpersonage maar die de film ook intenser, eerlijker en geloofwaardiger maken.

Gaviláns briljante vertolking, de stevige structuur, het rijke en evenwichtige scenario, de scherpe montage, magische muziek en de grandioze vaak poëtische fotografie vormen samen een coherente, uiterst integere cocktail die de kijker onderdompelt in een onweerstaanbare Para-roes.

De kennismaking met Violeta Parra is een cinefiel hoogstandje. Van een gedreven regisseur die met veel flair de stukjes van een intrigerende puzzel legt. Van een onaangename vrouw – waar niemand iets over weet voor de film begint – maakt Andrés Wood een dramatisch subliem uitgewerkt personage dat haar weerhaken genadeloos in het geheugen van de kijker slaat.